Wanneer is er sprake van anorexia?
Je lijdt aan anorexia nervosa wanneer er sprake is van een:
1. te laag lichaamsgewicht
De persoon eet veel minder dan nodig is om gezond te blijven. Dit leidt tot een veel lager lichaamsgewicht dan wat gezond is voor hun leeftijd en lengte: minder dan 85% van het normale gewicht.
2. sterke angst om aan te komen, bewegingsdrang
De persoon is erg bang om dikker te worden of aan te komen, zelfs als ze eigenlijk te licht zijn. Strenge lichaamsbeweging. Obsessief sporten.
3. verstoord lichaamsbeeld
De persoon ziet zijn of haar lichaam anders dan het werkelijk is. Denkt vaak 'te dik' te zijn, zelfs als je al heel mager bent. En de zelfwaardering hangt sterk af van het eigen lichaamsgewicht en -vorm.
4. verstoorde hormoonbalans
Dit wordt meestal veroorzaakt door ernstige ondervoeding en te laag lichaamsgewicht. Bij vrouwen kan dit leiden tot problemen met de menstruatie en onvruchtbaarheid. Bij mannen tot verminderde seksuele functies.
5. emotionele onbalans
Je depressief voelen, alsof niets goed is aan je. Je krachtig voelen als je jezelf niets gunt. Perfectionistisch zijn. Het gevoel hebben alles heel goed te moeten doen en dit dan ook doen. Ook in het ‘niet eten’.
Ik hoor vaak van meiden (en herken dit zelf ook uit de tijd dat ik zelf aan Anorexia leed): ‘dit kan ik in ieder geval heel goed’. Dat hieronder een oud trauma schuil ging wist ik toen nog niet.
Wat zijn de symptomen van anorexia?
Symptomen van anorexia nervosa zijn:
- extreem gewichtsverlies: je ziet er erg mager uit.
- weinig eten: je eet heel weinig en vermijdt bepaalde voedingsmiddelen.
- angst om aan te komen: je bent bang om dikker te worden, zelfs bij ondergewicht.
- verstoord lichaamsbeeld: je denkt dik te zijn, ook al is dat niet zo.
- zwakheid en vermoeidheid: je voelt je vaak zwak of moe.
- koude handen en voeten: je hebt het vaak koud, vooral handen en voeten.
- dunner wordend haar: je haar kan dunner worden of zelfs uitvallen.
- droge huid: je huid kan droog en bleek worden.
- sociale terugtrekking: je vermijdt sociale activiteiten, vooral die rond eten.
- strenge lichaamsbeweging: je kan obsessief sporten.
- stemmingswisselingen: je kan snel geïrriteerd of verdrietig zijn, depressieve gevoelens.
Bij vrouwen:
- menstruatieproblemen: de menstruatie kan onregelmatig worden of geheel stoppen.
- onvruchtbaarheid: meer moeite om zwanger te worden, of geheel niet.
Bij mannen:
- verminderde spierkracht: je verliest spiermassa en kracht.
- seksuele problemen: je hebt verminderde interesse in seks of seksuele disfunctie.
De diagnose van anorexia wordt in principe door de huisarts gesteld. Dat gebeurt vaak veel te laat en in 60% van de gevallen helemaal niet.
De meeste meisjes kunnen het eetprobleem lang verbergen voor de omgeving (dat lukte mij ook), wat maakt dat anorexia vaak verankerd raakt in hun dagelijkse leefpatroon.
Herken je jezelf of iemand anders met de symptomen van anorexia? Maak het bespreekbaar. Ga het gesprek aan.
Wanneer je zelf (h)erkent dat je anorexia hebt, ben je al een eind op weg.. 🙏.
Dan kun je beginnen om er iets aan te doen. Herstel begint bij jezelf.
Bespreek het met je ouders, ga naar je huisarts of
contact mij.
Bij welk gewicht heb je anorexia?
Anorexia nervosa wordt niet uitsluitend gediagnosticeerd op basis van gewicht. Een significant laag lichaamsgewicht (minder dan 85% van het normale gewicht) is een kenmerk van anorexia, maar de diagnose van anorexia nervosa is complexer.
Deze omvat meerdere psychologische, gedragsmatige en fysieke
symptomen.
Wanneer wordt anorexia gevaarlijk?
Anorexia nervosa wordt levensgevaarlijk als het ernstig ondergewicht en ondervoeding veroorzaakt. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals hartproblemen, uitdroging, en een zwak immuunsysteem.
Ook kan het risico op flauwvallen, hartstilstand, of orgaanfalen toenemen, wat allemaal levensbedreigend kan zijn. Daarnaast is de kans op zelfmoord groter, omdat anorexia-patiënten vaker geen uitweg meer zien.
Van alle psychiatrische problemen overlijden de meeste mensen aan anorexia nervosa.
Waarin verschilt de aanpak van anorexia door PRI met die van de reguliere zorg?
Reguliere aanpak van anorexia
De reguliere behandeling van anorexia is met name gericht op het concrete eetgedrag en aankomen in gewicht. Centraal in de behandeling staat het aanmoedigen van eten, het controleren van de inname aan voedsel, controleren van het gewicht en het praten over het belang van eten en de gevolgen van tekort eten.
Als het niet lukt om het normale eetgedrag te herstellen dan wordt, indien nodig, overgegaan tot sondevoeding. Soms zelfs gedwongen.
Ook wordt soms aandacht besteed aan het sterk vertekende lichaamsbeeld en kan aanvullende medicatie worden voorgeschreven.
In het kort:
In de reguliere behandeling van anorexia wordt met name gericht op de symptomen van anorexia in het heden.
Aanpak PRI van anorexia
Tegen wil en dank eten, een calorierijk dieet volgen, stoppen met vetverbrandende sporten, sondevoeding of soms zelfs gedwongen voeding: het is helaas niet de oplossing. Sterker nog: het versterkt het probleem van anorexia.
En deze aanpak is vaak op termijn niet houdbaar. Velen vallen weer terug in het oude gedrag. Want net als bij andere eetproblemen als boulimia is het eetprobleem niet het eten zelf..
PRI benadert eetproblemen als anorexia vanuit een diepere invalshoek. De ware oorzaak van het eetprobleem ligt namelijk veel dieper: in ons verre verleden.
Via onze gevoelens en ons gedrag in het heden volgt PRI het spoor terug naar de basisoorzaak van deze emoties. De enige echte oplossing die op termijn zal werken voor anorexia is het blootleggen wat er schuilgaat achter de behoefte om niet te eten.
In het kort:
PRI gaat er van uit dat anorexia wordt veroorzaakt door een oud trauma uit het verleden. Een trauma dat is ontstaan ergens in de eerste jaren van ons leven, waar we ons meestal niet bewust van zijn.
Je klachten en gedrag in het heden dekken steeds het voelen van die onverwerkte oude pijn af. Als je die oude pijn opspoort, vallen in het hier en nu je symptomen en klachten weg. Niet tijdelijk maar blijvend.
Dat doen we niet alleen. Een PRI-traject verloopt altijd in samenwerking met medische begeleiding zoals de huisarts, kinderarts of internist.
Hoe ziet een PRI behandeltraject er uit als je aan anorexia lijdt?
Anorexia, niet willen of kunnen eten, gaat over niet durven of kunnen voelen. Het heeft niets met eten te maken, maar met het niet kunnen toelaten van emotionele gevoelens.
Tijdens een PRI-traject werken we samen aan het weer kunnen gaan voelen van emoties en gevoelens. Gevoelens die je onbewust hebt weg moeten maken - over situaties die je eerder hebt meegemaakt in je leven die toen te groot waren om te voelen. Wij werken met onderliggend trauma.
Voor het volgen van een PRI-traject voor je eetprobleem is het volgende nodig:
1. Een herstelplan
Hoe jong je ook bent, het is belangrijk om een eigen herstelplan voor jezelf te schrijven.
Het klinkt misschien gek, maar dit houdt in dat je gaat opschrijven waarom je wil herstellen.
Anorexia of een ander eetprobleem is een afschuwelijke ziekte, wat niet jouw schuld is. Het helpt je enorm om je eigen doelen te zetten, waar we vervolgens samen naar toe werken.
2. Eigen intrinsieke motivatie
Het is belangrijk dat je zelf voelt dat je uit deze afschuwelijke gevangenis wil stappen.
Het is niet nodig dat je weet hoe - dan had je dit natuurlijk al lang gedaan. Daar ga ik je bij helpen. Maar voel bij jezelf of je echt klaar bent om afscheid te nemen van deze ziekte.
3. Therapietrouw
Zonder jou aanwezigheid kan ik niet werken aan je eetprobleem. Het klinkt als een open deur, maar het is belangrijk om naar de sessies te komen. Hoe lastig dit misschien ook kan zijn.
4. Bijhouden van observaties
Iedere dag 10 minuutjes ga je bijhouden wat je bij jezelf opmerkt: hoe je je voelt, of dat je misschien niets voelt, wat voor gevoel dit is en hoe sterk.
Hiermee ontwikkel je een ‘innerlijke observator’. Die is belangrijk voor het zetten van vervolgstappen.
De vervolgstappen hangen vervolgens af van wat er uit de observaties naar voren komt. Die bespreken we dan in de sessie.
Verricht PRI onderzoek naar de resultaten van diens behandeling van anorexia?
PRI verricht onderzoek naar de behandeling van anorexia nervosa.
De eerste resultaten van de preliminaire studie zijn veelbelovend:
De onderzochte meisjes en vrouwen (met een extreem laag BMI van 12.5 - 16.5) hadden na PRI-therapie allemaal veel minder dwanggedachten over eten, automutilatie verminderde of stopte, suïciderisico’s namen af en verdwenen.
Het gewone leven kon bij allen worden hervat.
Via deze
link kunnen de de eerste resultaten van het onderzoek worden ingezien.
Is anorexia een eetstoornis of een eetprobleem?
PRI gebruikt bij voorkeur de term 'eetprobleem' in plaats van ‘eetstoornis’.
Bij een ‘eetstoornis’ wordt degene die aan anorexia lijdt tot een patiënt gemaakt. Terwijl we binnen PRI van mening zijn dat anorexia een eetprobleem is waarbij degene die er aan lijdt zijn of haar eigen leven in eigen hand heeft en zichzelf kan genezen.
Hoe kan je anorexia voorkomen?
Tips om anorexia nervosa te voorkomen:
- gezond zelfbeeld: werk aan een positief lichaamsbeeld en zelfacceptatie.
- gezonde eetgewoonten: eet evenwichtig en vermijd strenge diëten.
- praat over gevoelens: deel zorgen over gewicht en lichaamsbeeld met iemand die je vertrouwt.
- weerstand tegen sociale druk: wees je bewust van de invloed van media en leeftijdsgenoten over 'ideaalbeelden' - deze zijn verre van ideaal.
- informeer jezelf: wees bewust van de risico's en symptomen van eetstoornissen.
- zelfhulp of zoek hulp: leer gezonde manieren om met stress en negatieve emoties als angsten om te gaan - PRI kan je daarbij helpen.
- support omgeving: creëer een omgeving waarin gezondheid en welzijn belangrijker zijn dan uiterlijk.
Komt anorexia ook voor bij mannen?
Ja, anorexia nervosa komt ook voor bij mannen. Gemiddeld in 5% van alle anorexia cases.
De
symptomen van anorexia bij mannen zijn vergelijkbaar met die bij vrouwen, echter, mannen kunnen andere zorgen hebben over hun lichaamsbeeld. Zoals de nadruk op spiermassa en lichaamsvet.
De behandeling van anorexia nervosa bij mannen vereist een vergelijkbare aanpak als bij vrouwen.
Welke soorten anorexia zijn er?
Er worden 2 subtypes anorexia nervosa onderscheiden: het beperkende type en purgerende type.
Beperkend type
Bij dit type ligt de nadruk op het onder controle houden van het gewicht door flink minder te eten en overmatig te bewegen of sporten.
Personen met dit subtype vermijden vaak bepaalde soorten voedsel en kunnen extreem rigide eetgewoonten ontwikkelen.
Purgerend type
Ook wel gemengde type genoemd.
Personen met dit suptype eten veel te weinig en maken gebruik van laxeermiddelen, klysma's of braken om het gegeten voedsel weer kwijt te raken. Soms gaan hier eetbuien aan vooraf. Dit subtype kan soms verward worden met boulimia nervosa.
Het belangrijkste onderscheid is echter het lichaamsgewicht: personen met anorexia blijven significant onder een gezond lichaamsgewicht.
Is anorexia opgenomen in de DSM-5?
Ja, anorexia nervosa is opgenomen in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5e editie).
De DSM-5 is een standaard classificatiesysteem dat door professionals in de geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt om psychische problemen en aandoeningen te diagnosticeren.
Hoeveel mensen lijden aan anorexia nervosa?
In Nederland lijden ongeveer 5.600 mensen aan anorexia (bron CBS, Novarum, 2018).
Van deze groep zijn 95% vrouw, 5% man.
Anorexia komt steeds meer op jongere leeftijd voor: de afgelopen 20 jaar is er sprake geweest van een verdubbeling van het aantal jongeren onder de 15 jaar die lijden aan anorexia.
